KATAR SIENNY - ALERGICZNY NIEŻYT NOSA U DZIECI

Alergiczny nieżyt nosa (potocznie katar sienny) jest jedną z najczęstszych przyczyn przewlekłego kataru

Alergiczny nieżyt nosa u dzieci częściej występuje z innymi chorobami alergicznymi lub z alergią u członków rodziny (czynniki genetyczne). Pacjenci często błędnie podejrzewają alergiczny nieżyt nosa, kiedy katar utrzymuje się krótko (np. 1-2 tygodnie). Natomiast alergiczny nieżyt nosa z definicji jest chorobą przewlekłą, trwającą co najmniej wiele tygodni (sezonowy), a nawet miesięcy lub lat (całoroczny).

Alergiczny nieżyt nosa - objawy

Na ogół katar sienny objawia się wyciekaniem wodnistej wydzieliny z nosa lub zatkaniem (niedrożnością) nosa, kichaniem i świądem nosa. Często właśnie świąd nosa pozwala go odróżnić od innych rodzajów przewlekłego kataru.

Bardzo często (w ok. 70%) katarowi alergicznemu towarzyszy zapalenie spojówek (świąd, zaczerwienienie i łzawienie oczu).

Zależnie od rodzaju alergenu, alergiczny nieżyt nosa może się utrzymywać przez cały rok (np. uczulenie na roztocza kurzu domowego, pleśnie, sierść i naskórek zwierząt) lub występować okresowo (np. w sezonie pylenia roślin). Bardzo ważne jest obserwowanie, w jakim sezonie występują objawy, ponieważ może to pomóc ustalić rodzaj alergenu. Alergiczny nieżyt nosa sprzyja wystąpieniu w przyszłości astmy. Współistniejący alergiczny nieżyt nosa zwiększa także ryzyko zaostrzeń astmy.

Rozpoznawanie kataru alergicznego polega na ustaleniu związku występowania objawów z podejrzewanym alergenem (niekiedy udaje się to ustalić na podstawie odpowiednio zebranego wywiadu, dlatego warto odnotowywać, w jakich okolicznościach dochodzi do nasilenia kataru) i wykonaniu odpowiednich badań alergologicznych (tzw. testy skórne lub badania krwi oceniające obecność swoistych immunoglobulin klasy E [IgE], odpowiedzialnych za występowanie objawów alergicznych).

Należy pamiętać, że żadne testy nie pozwalają w 100% potwierdzić, że dany alergen jest odpowiedzialny za wywoływanie objawów, jak również w 100% wykluczyć alergię.
Do tego służy powiązanie dodatnich wyników testów z obserwacją kliniczną (czyli, czy objawy pojawiają się przy kontakcie z danym alergenem). Można mieć dodatni wynik testu i nie reagować na dany alergen.

Przydatne może być również badanie cytologiczne błony śluzowej nosa. Na alergiczną przyczynę kataru wskazuje obecność dużej liczby eozynofilów (granulocytów kwasochłonnych). Z kolei duża liczba neutrofilów (granulocytów obojętnochłonnych) sugeruje infekcyjną przyczynę kataru.

Alergiczny nieżyt nosa - leczenie

Objawy alergicznego nieżytu nosa można zwykle skuteczne kontrolować.

W leczeniu alergicznego nieżytu nosa najczęściej stosuje się leki przeciwhistaminowe (doustne lub donosowe) oraz donosowe glikokortykosteroidy (sterydy). Doraźnie, w celu zmniejszenia obrzęku i ułatwienia oddychania przez nos, przez 3-5 dni można u dziecka zastosować leki obkurczające błonę śluzową nosa (zawierające oksymetazolinę lub ksylometazolinę). Leczenie alergicznego nieżytu nosa musi być prowadzone pod nadzorem lekarza. W przypadku niektórych alergenów możliwe jest odczulanie. Polega ono na podawaniu małych ilości alergenu podjęzykowo lub podskórnie. Początkowo podaje się bardzo małe ilości alergenu, a następnie zwiększa się je do tzw. dawki podtrzymującej. Odczulanie trwa długo, standardowo 3-5 lat. Jednak w wielu przypadkach udaje się uzyskać tolerancję alergenu, co oznacza, że kontakt z alergenem nie wywoła objawów.

Jak przy każdym katarze duże znaczenie ma odpowiednie oczyszczanie (płukanie) nosa.

Powiązane artykuły:

Jak powstaje katar u dzieci? >>
Przewlekły katar przedszkolaka? >>
Dlaczego codzienna higiena nosa u niemowlaka jest taka ważna? >>