Co wywołuje infekcję górnych dróg oddechowych?

Górne drogi oddechowe składają się z nosa, jamy nosowej i gardła. Każdy z tych odcinków może być zajęty przez patogeny chorobowe czyli wirusy i bakterie. Najczęstszą przyczyną kataru oraz przeziębienia są wirusy, dlatego lekarz pierwszego kontaktu w początkowo zaleca leczenie objawowe a nie antybiotykoterapię.

Wirusy to drobnoustroje, małe cząsteczki niewidoczne „gołym okiem”. Drogi zarażenia są różne, najczęstrza jest droga oddechowa, pokarmowa i przez skórę. Wirusy powodujące infekcje jamy nosowej i gardła to:

• RHINOWIRUSY – należą do pikornawirusów czyli bardzo małych wirusów. Są one najczęstrzym czynnikiem wywołującym infekcje górnych dróg oddechowych między innymi dlatego, że w przewodach nosowych człowieka temperatura wynosi ok. 33 st. C a wirusy te wnikają do komórek, gdzie panuje temperatura ok. 33-34 st. Celcjusza.
• KORONAWIRUSY – należą do rodziny Coronaviride. Nazywane są dlatego, ponieważ pod mikroskopem elektronowym widoczna jest otoczka wirusa pokryta małymi strukturami przypominającymi koronę.  Epidemie infekcji dróg oddechowych, głównie nieżytu błony śluzowej nosa w okresie późnej jesieni, zimy, wczesnej wiosny wywoływane są głównie przez podgrupy koronawirusów 229E i OC43.
• WIRUSY GRYPY A, B, C – należą do ortomyksowirusów i ich cechą charakterystyczną jest nadzwyczajna zdolność do mutacji. Na swojej powierzchni zawierają glikoproteiny powierzchniowe: hemaglutyninę (H) i neuraminidazę (N), które przez swoje mutacje powodują powstanie nowego szczepu wirusa. Nowy wirus, na którego odporność nie istnieje powoduje wystąpienie pandemii- epidemi w różnych środowiskach na dużym obszarze w tym samym czasie. Zakażenie zachodzi drogą kropelkową przez drogi oddechowe. Okres wylęgania wynosi 1-7dni, zwykle 2-3dni.
• ADENOWIRUSY – należą do rodziny Adenoviridae i nazywane są tak, ponieważ zostały wykryte w tkance adenoidalnej (w migdałku). Wyróżniamy dwie podrodziny Adenoviridae: ptaków i ssaków, podzielone są one na sieden gatunków oznaczonych od A do G. Gatunki C, E i niektóre B zakażają dolne i górne drogi oddechwe.
• WIRUSY PARAGRYPY – należą do rodziny paramyksowirusów. Wyróżniamy cztery serotypy: serotyp 1 odpowiada za rozwój ostrego podgłośniowego zapalenia krtani, tchawicy i oskrzeli oraz opuchliznę okolicy strun głosowych inaczej nazywany krupem. Typ 2 jest przyczyną infekcji dróg oddechowych. Serotyp 3 wirusa paragrypy powoduje zapalenia płuc i zapalenia oskrzelików u małych dzieci i niemowląt, natomiast typ 4 wywołuje infekcje o łagodnym przebiegu. Wirusy paragrypy przenoszone są drogą kropelkową.
• WIRUS RS - (respiratory syncytial virus)- należy do rodziny Paramyxoviride. Jest w głównej mierze odpowiedzialny za infekcje dolnych dróg oddechowych: zapalenie oskrzeli, oskrzelików i płuc. Typowa infekcja trwa około 2 tygodnie i rozpoczyna się katarem, kaszlem, wzrostem temperatury ciała. Sezon zakażenia wirusem RS obejmuje okres od listopada do kwietnia.

Infekcje górnych dróg oddechowych mogą rozwinąć się również na tle bakteryjnym. Są to zakażenia pierwotne lub wtórne (nadkażenia). Bakterie najczęściej wywołujących infekcje górnych dróg oddechowych to:

• Haemophilus influenzae - to Gram- ujemne pałeczki przenoszone drogą kropelkową. Szczepy bezotoczkowe są odpowiedzialne za infekcje dróg oddechowych takich jak: zapalenie płuc, zapalenie ucha środkowego, zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli, zapalenia zatok. W leczeniu zakażeń zalecane są antybiotyki.

• Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty) - to Gram- dodatnia bakteria kulista przenoszona drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni. Człowiek może być jego nosicielem. Najczęstrzym miejsce bytowania gronkowca złocistego to przedsionek jamy nosowej i skóra. Może powodować powstanie ropni, czyraków, jęczmienia i zastrzału. Jest głównym patogenem zaraz po Streptococcus pneumoniae wywołującym pozaszpitalne zapalenie płuc u dorosłych. Objawy mogące towarzyszyć zapaleniu płuc to: gorączka, kaszel, odksztuszanie wydzieliny, duszność , dreszcze.
• Streptococcus pneumoniae (dwoinka zapalenia płuc) - potocznie nazywany pneumokokiem to Gram- dodatni, tlenowy paciorkowiec. Jest jedną z najczęstszych przyczyn zachorowalności u małych dzieci na świecie powodując zapalenia płuc oraz zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych. Wywołuje również zapalenia zatok, ucha środkowego i opłucnej. Przenoszony jest drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni, ponieważ przebywa w nosogardzieli. Rozwój choroby jest wynikiem rozprzestrzeniania się tej bakterii do zatok, ucha środkowego lub przez aspiracje do płuc. W leczeniu stosuje się antybiotyki.

Powiązane artykuły:

Czy klimatyzacja może wywołać przeziębienie? >>
Wpływ higieny nosa na odporność organizmu >> 
Katar - czy może być oznaką alergii pokarmowej? >>