Wodnisty czy gęsty? Zielony czy przezroczysty? Dlaczego katar się zmienia – przebieg i fazy kataru

Katar jest związany z objawami zapalenia błony śluzowej nosa i zatok przynosowych zaatakowanej przez wirusy, bakterie lub alergeny.

Układ oddechowy ma za zadanie ogrzanie, nawilżenie i oczyszczenie powietrza. Przez swoją budowę, florę fizjologiczną (mikroorganizmy występujące naturalnie i niewywołujące objawów chorobowych) oraz swoiste i nieswoiste mechanizmy obronne walczy z drobnoustrojami (wirusy, bakterie, grzyby, alergeny). 

Czynniki chorobotwórcze po dostaniu się do dróg oddechowych, najczęściej drogą kropelkową, powodują odczyn zapalny błony śluzowej nosa, który ma za zadanie eliminować drobnoustroje. Przedłużający się stan zapalny powoduje uszkodzenie błony śluzowej nosa i zaburzenie jej funkcji, co prowadzi do rozwoju zakażenia.

Faza 1: „wiecznie cieknący nos”

Naczynia krwionośne wypełniają się krwią i rozszerzają. Dochodzi do wzrostu produkcji śluzu, co powoduje pojawienie się wodnistego kataru. Może wystąpić wtedy osłabienie, kichanie, łzawienie oczu. Błona śluzowa gardła ulega przekrwieniu i obrzękowi, powodując trudności w połykaniu i uczucie drapania w gardle.

Faza 2: „Zatkany nos”

Dochodzi do obrzęku błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Wirusy powodują uszkodzenie błony śluzowej nosa i w konsekwencji zaleganie wydzieliny. W przebiegu infekcji wydzielina ulega zgęstnieniu, staje się mętniejsza z powodu zwiększonej liczby leukocytów i komórek nabłonka. Przewody nosowe są zatkane, głos może się wtedy zmienić –  „mówimy przez nos”. Możliwe jest wtedy pogorszenie się samopoczucia, wystąpienie stanu podgorączkowego, bólu mięśniowego, bólu głowy i gardła oraz upośledzenie smaku, i węchu.

Faza 3: nadkażenie bakteryjne

Jeżeli samopoczucie ulega pogorszeniu, dolegliwości opisane powyżej nasilają się, a czas trwania kataru przedłuża  się (powyżej dziesięciu dni) oraz wystąpi gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, nalot na migdałkach, to prawdopodobnie doszło do wtórnego zakażenia bakteryjnego. W tej fazie może być konieczne leczenie antybiotykami.

Zmiana koloru wydzieliny z nosa występuje naturalnie w trakcie trwania nieżytu nosa i jest związana z komórkami walczącymi ze stanem zapalnym.

Zielona, żółta, biała lub przezroczysta barwa wydzieliny z nosa nie jest zależna od tego, czy katar wywołany jest wirusami, czy bakteriami, dlatego błędne jest przekonanie, że przy wystąpieniu zielonego, ropnego zabarwienia wydzieliny zakażenie jest bakteryjne.

Powiązane artykuł:

Czym grozi katar? >>
Jak odróżnić zapalenie zatok od zwykłego kataru? >>
Jak odróżnić katar alergiczny od zwykłego? >>