Funkcje i budowa nosa
Poznaj budowę nosa oraz funkcje jamy nosowej. Dzięki uzyskanym informacjom leczenie i rozwiązywanie problemów związanych z zewnętrznymi drogami oddechowymi nie będzie już kłopotliwe. Zobacz, jak wygląda budowa nosa oraz funkcje jamy nosowej!
Budowa nosa – informacje podstawowe
Po co nam nos? Śmiało można stwierdzić, że przetrwanie zawdzięczamy nosom: małym, orlim, zakrzywionym, greckim, rzymskim, bardziej lub mniej szlachetnym. Bez względu na wielkość, kształt i wrażenia estetyczne, prawidłowa budowa nosa umożliwia nam nie tylko swobodne oddychanie i dotlenienie organizmu, chroni przed bakteriami i wirusami, ale sprawia, że ten niepozorny narząd węchu jest doskonałym źródłem informacji o świecie. Dzięki receptorom zlokalizowanym w nosie odbieramy zapachy, poznajemy świat i otrzymujemy ostrzeżenia. Zmysł węchu kształtuje się jako pierwszy, jeszcze przed naszymi narodzinami, a rozpoznanie zapachu matki i mleka warunkuje przetrwanie. Ponadto naszym praprzodkom węch pomagał znaleźć pożywienie i sygnalizował to zepsute lub trujące. Poprzez nos także skutecznie oceniamy – potrawy, innych ludzi, poziom niebezpieczeństwa. Budowa nosa pozwala człowiekowi na rozpoznanie ponad 10 tysięcy zapachów, przez 50 milionów komórek receptorowych zlokalizowanych na 2,5 centymetrach kwadratowych powierzchni!
Budowa nosa - anatomia
W anatomicznej budowie nosa wyróżnić możemy nos zewnętrzny i jamę nosową. Nos zewnętrzny składa się z nasady, grzbietu, koniuszka i ruchomych skrzydeł. Zbudowany jest z kości i chrząstek pokrytych skórą, która zawiera gruczoły potowe i łojowe.
Budowa jamy nosowej
Jama nosowa, stanowi pierwszy odcinek dróg oddechowych. Rozpoczyna się nozdrzami przednimi, a kończy nozdrzami tylnymi, które łączą się z gardłem przewodem nosowo-gardłowym. Bezpośrednio sąsiaduje z zatokami przynosowymi: zatoką klinową, szczękową i czołową. Przegroda nosowa dzieli jamę nosową na dwie części. Na ścianach bocznych zlokalizowane są małżowiny nosowe: dolne, środkowe i górne. Poniżej i bocznie od małżowin znajdują się przewody nosowe.
Funkcje jamy nosowej, co warto wiedzieć?
Nos człowieka przypomina działaniem wysoko zaawansowany technologicznie oczyszczacz (filtr powietrza), nawilżacz i klimatyzator w jednym. Dzięki niezwykłej budowie nosa, zanim zimne i suche powietrze trafi do gardła i płuc, w ciągu ułamka sekundy zostaje nawilżone i ogrzane do temperatury zbliżonej do temperatury ciała. Co więcej, taka konstrukcja nosa pozwala szybko wychwycić, zatrzymać i wyrzucić zanieczyszczenia, bakterie i wirusy, aby nie dopuścić do infekcji organizmu. Dlatego w budowie nosa, ze względu na funkcje jamy nosowej, wyodrębnić możemy przedsionek nosa, część oddechową i część węchową. Przedsionek nosa stanowi dobrze urządzony przedpokój, wyściełany wielowarstwowym nabłonkiem płaskim, z systemem włosków, które wstępnie oczyszczają wdychane powietrze i zatrzymują zanieczyszczenia. Natomiast część oddechowa jest głównym elementem budowy jamy nosowej i wyposażona została w błonę śluzową i rzęski. Taka budowa nosa funkcjonuje jak dobrze zorganizowany tor przeszkód, w którym lepki śluz blokuje i okleja bakterie, wirusy, drobnoustroje a rzęski wymiatają i transportują zanieczyszczenia w kierunku gardła. Funkcje jamy nosowej dopełnia w górnej części, część węchowa. Pokryta jest wielowarstwowym nabłonkiem, którego skład stanowią włókna nerwowe węchowe, odpowiedzialne za odbieranie zapachów i wysyłanie impulsów do mózgu.
Problemy z nosem
Prawidłowe funkcjonowanie nosa pozwala na swobodne oddychanie i dotlenianie komórek, oraz zapewnia ochronę organizmu przed wdychanymi zanieczyszczeniami. Natomiast niekiedy pojawiają się problemy z drożnością nosa, swobodnym przepływem powietrza przez nozdrza i nadmierną wydzieliną, utrudniającą oddychanie. Choć jesteśmy przyzwyczajeni do lekkomyślnego traktowania kataru i często słyszymy – „bo to tylko katar, przejdzie Ci!”, to żadnych objawów nie należy lekceważyć. Bliskie sąsiedztwo jamy nosowej z zatokami, gardłem i połączenie z układem dolnych dróg oddechowym niesie ryzyko poważnych chorób i konsekwencji dla całego organizmu.
Problemy z nosem mogą mieć podłoże anatomiczne – związane z budową nosa, oraz nieanatomiczne, infekcyjne, wywołane czynnikami zewnętrznymi oraz nieprawidłową higieną. Problemy związane z budową nosa często dotyczą przegrody nosowej, polipów i powiększonych migdałków. W przypadku czynników nieanatomicznych do podrażnień i obrzęku śluzówki w łatwy sposób może dojść poprzez wdychanie ostrych, drażniących zapachów oraz infekcje bakteryjne i wirusowe. Gdy gęsty katar zatyka nos, często pojawiają się bóle głowy i rozdrażnienie, oraz odruch oddychania przez usta. Wtedy zimne, zanieczyszczone powietrze dostaje się bezpośrednio do oskrzeli, i zwiększa ryzyko infekcji. Ponadto oddychanie przez usta powoduje dodatkową utratę wody, wysuszenie śluzówki gardła i zatkanie ujścia zatok i trąbek słuchowych. W efekcie gorzej słyszymy, tracimy smak. Natura doskonale zaplanowała budowę nosa i funkcje jamy nosowej, aby chronić nasz organizm i umożliwić podstawowe czynności życiowe, takie jak oddychanie, dlatego nie powinno bagatelizować się nawet najmniejszych problemów z nosem.
Powiązane artykuły:
Czynność i budowa nosa człowieka >>
Śluzówka nosa: odbudowa - jak i kiedy powinno się to robić >>
Co po operacji nosa? Jak unikać przesuszania śluzówki? >>
