CO TO JEST KATAR I JAK POWSTAJE? OPIS PATOGENEZY INFEKCJI GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH

Niedostatecznie nawilżona błona śluzowa nosa potrafi skutecznie uprzykrzyć nam życie. Prowadzi do podrażnienia, wywołuje dyskomfort, może mieć nawet wpływ na zwiększenie podatności na infekcje górnych dróg oddechowych. Skąd się bierze ten problem i jak mu zaradzić? Przedstawiamy najlepsze sposoby na nawilżanie śluzówki nosa.

Przyczyny przesuszonej błony śluzowej nosa

Zadaniem błony śluzowej nosa jest m.in. ochrona przed drobnoustrojami wnikającymi do organizmu wraz z wdychanym przez nas powietrzem – odpowiednie jej nawilżenie jest niezbędne do tego, by mogła spełniać swoje funkcje. Śluz wyścielający drogi oddechowe zatrzymuje bakterie, wirusy i inne drobne zanieczyszczenia niczym lep, a ruch migawek umożliwia sprawne ich usunięcie. Dodatkowo warstwa śluzu zawiera substancje takie jak lizozym, który działa przeciwbakteryjnie oraz interferon, który wykazuje działanie przeciwwirusowe. Odpowiadają one kolejno za rozpuszczanie błony komórkowej bakterii oraz hamowanie syntezy białek wirusowych. Zanik wydzielania śluzu prowadzi do wielu dysfunkcji w obrębie błony śluzowej nosa i zaburzenia jej funkcji ochronnej. Do najczęstszych przyczyn nadmiernego wysuszenia śluzówki należą:

1. Suche powietrze
2. Zanieczyszczenia w powietrzu
3. Niektóre leki przeciwnadciśnieniowe i przeciwalergiczne
4. Długotrwałe stosowanie pochodnych imidazolu (np. kropli obkurczających śluzówkę nosa z oksymetazoliną lub ksylometazoliną – dlatego nie należy stosować ich dłużej niż 3 do 5 dni)
5. Kurz
6. Skrajne temperatury
7. Dym papierosowy
8. Infekcje górnych dróg oddechowych

Warto również mieć świadomość, że wysychanie śluzówek nosa może występować w przebiegu różnych chorób. Są to m.in.: Zespół Sjögrena, Zespół Pustego Nosa (schorzenie, które może wystąpić po operacji zmniejszania małżowin nosowych), zaburzenia hormonalne występujące najczęściej u kobiet w okresie menopauzy, przebyte choroby wirusowe i bakteryjne górnych dróg oddechowych oraz alergie. Do rzadszych przyczyn możemy zaliczyć Reumatoidalne Zapalenie Stawów, niedoczynność tarczycy oraz grzybicę. Co ciekawe, nieodpowiednia dieta również może przyczyniać się do suchości nosa, zwłaszcza niedobór witaminy A, witamin z grupy B oraz żelaza.

Przesuszenie błony śluzowej może prowadzić do podrażnień, uczucia suchości, pieczenia, a nawet delikatnego krwawienia. Nierzadko występuje również uczucie drapania w nosie, świąd oraz napady kichania.

Przesuszona śluzówka nie może w pełni spełniać swoich zadań – w efekcie powietrze dostające się do dróg oddechowych nie będzie odpowiednio nawilżone, nagrzane i oczyszczone, co może prowadzić do przedostawania się do organizmu alergenów i drobnoustrojów chorobotwórczych. Patogeny mogą się rozprzestrzeniać z jamy nosowej w kierunku zatok obocznych nosa, ucha środkowego oraz dolnych dróg oddechowych.

Dodatkowo, przy zablokowaniu naturalnych ujść zatok dochodzi do gromadzenia się wydzieliny, która stanowi świetną pożywkę dla bakterii. Rozwijający się stan zapalny powoduje obrzęk i uniemożliwia tym samym wydostanie się wydzieliny z zatok. W ten sposób wytwarza się błędne koło chorobowe. Nie należy zatem ignorować pierwszych symptomów mogących świadczyć o niedostatecznie nawilżonej śluzówce nosa. Ważne jest zadbanie o pierwszą „linię obrony” , aby w możliwie jak najlepszy sposób chronić się przed zakażeniami.

Nawilżanie błony śluzowej nosa – jak to zrobić?

Na szczęście istnieją sposoby na to, by doprowadzić błonę śluzową do odpowiedniego stanu. Przede wszystkim należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu. Powinniśmy wypijać co najmniej 2 litry wody dziennie.

Pomocne bywają także inhalacje z soli fizjologicznej które nawilżają i oczyszczają śluzówkę nosa.

Dodatkowo, warto zadbać o nawilżenie od zewnątrz, np. stosując preparat Xylogel Hydro, który dzięki swojemu składowi i żelowej formule radzi sobie z nawilżeniem śluzówki, niwelując nieprzyjemne objawy suchości i pieczenia. Chroni błonę przed nadmiernym wysychaniem, a dzięki jego konsystencji można nakładać go również w przypadku strupów w jamach nosowych.

Preparaty z witaminą A, B5 i kwasem hialuronowym wspomagają przywracanie prawidłowych funkcji błony śluzowej. Istotne jest, aby środki te nie zawierały parafiny, która na skutek dużej lepkości może hamować ruch rzęsek.

Nawilżenie śluzówki nosa warto połączyć z regularnym oczyszczaniem nosa za pomocą wody morskiej. Umożliwia ona delikatny drenaż wydzieliny z jam nosowych, dzięki czemu jest zalecana do codziennej pielęgnacji również u najmłodszych.

Nie do przecenienia jest także nawilżanie pomieszczeń, w których przebywamy. Optymalna dla oddychania wilgotność otoczenia wynosi 40-60%. Dobrym pomysłem jest zaopatrzenie się w miernik wilgotności (higrometr) oraz nawilżacz powietrza - zwłaszcza w sypialni oraz pokoju, w którym najczęściej pracujemy.

Nie należy również zapominać o eliminacji szkodliwych czynników. Wskazane jest zaprzestanie palenia tytoniu oraz unikanie zanieczyszczonych i zapylonych miejsc.

Powiązane artykuły:

Nawilżenie nosa - czym i jak nawilżyć nos >>
Przesuszone powietrze w domu – jak rozpoznać problem? >>
Śluzówka nosa: odbudowa - jak i kiedy powinno się to robić >>